Historia Gimnazjum i Liceum im. Mikołaja Reja

Szkoła imienia Mikołaja Reja w Warszawie istnieje od 1906 roku.

W 1905 r. Kolegium Kościelne zboru Ewangelicko – Augsburskiego powołało, na wniosek ks. Juliana Machlejda, komitet przygotowujący otwarcie miejskiej szkoły średniej z wykładowym językiem polskim. Patronem szkoły został Mikołaj Rej.
W 1906 r. 200 uczniów rozpoczęło pierwszy rok nauki. Wychowankowie wzięli udział w wojskowych organizacjach niepodległościowych. Podczas II Wojny Światowej zginęło ok. 300 nauczycieli, wychowanków i uczniów szkoły. W 1940 r. rozpoczęło się tajne nauczanie, organizowano m.in. tajne matury. W czasie Powstania Warszawskiego część gmachu została zburzona. Zajęcia zostały wznowione 1 września 1947 r. Od 1949 r. nauka odbywa się w macierzystym gmachu szkoły. Placówka została upaństwowiona w 1952 r.
Po przeszło stu latach, mimo licznych zmian historycznych i ustrojowych w Polsce, szkoła zachowuje swoje tradycje i pozostaje wierna wartościom, które przekazują sobie kolejne pokolenia Rejaków.
Dewiza Liceum, umieszczona na fasadzie budynku, brzmi: Macte Animo! Pochodzi ona z poematu Tebaida napisanego przez poetę rzymskiego Stacjusza (Publius Papinius Statius, ok. 45-ok. 96 r. n.e.), opisującego walkę Polinika z Eteoklesem o Teby.
Macte animo iuvenis! Medios paret ire per enses nudaque pro cares opponere pectore muris (Księga VII, wiersz 280-281), co oznacza: Odwagi młodzieńcze! Trzeba być gotowym iść na obnażone miecze i wystawiać obnażoną pierś za najbliższych.
Symbolem Szkoły jest błękitny sztandar z popiersiem Mikołaja Reja na awersie z napisem w otoku stałość z prawdą społu z sobą rostą, na rewersie monogram (godło) z napisem od góry: XI Liceum im. Mikołaja Reja oraz z datą otwarcia szkoły – 1906.

Godłem-monogramem Szkoły są splecione trzy litery: S, M, R – Szkoła Mikołaja Reja

Kalendarium

1905	31 maja Kolegium Kościelne Zboru Ewangelicko-Augsburskiego, na wniosek ks. Juliana Machlejda, powołało Komitet w celu otwarcia męskiej szkoły średniej z polskim językiem wykładowym. W czasie wstępnych prac organizacyjnych patronem Szkoły obrano Mikołaja Reja. 1 września rozpoczął się pierwszy w dziejach Szkoły rok nauki. Lekcje w lokalu przy ulicy Kaliksta (obecnie Śniadeckich) rozpoczęło ponad 200 uczniów w klasach: wstępnej, pierwszej, drugiej i trzeciej. Na lata następne zaplanowano otwieranie kolejnych klas wyższych.
1907	Powołano do życia Towarzystwo Opieki Rodzicielskiej.
1908	Szkoła Mikołaja Reja została przeniesiona do budynku Muzeum Przemysłu i Rolnictwa przy ulicy Składowej (obecnie Pankiewicza). Uzyskany tu większy lokal umożliwiał powstawanie kolejnych klas wyższych.
1912	Pierwsze egzaminy maturalne zdało z wynikiem pozytywnym 17 absolwentów. Byli to: Aleksander Englert, Jan Jerzy Trzebiński, Marian Balukiewicz, Jan Bergson, Zygmunt Feliks Boye, Stanisław Tadeusz Brukalski, Włodzimierz Heins, Stefan Konopski, Wacław Lebert, Józef Lewandowski, Witold Mertz, Jerzy Pańkowski, Stanisław Reinhard, Karol Roman Riedel, Bronisław Wahren, Jerzy Wieczorkiewicz, Jan Hubert Wszelaki.
1913	1 września naukę rozpoczęto we własnym gmachu przy placu Małachowskiego 1.
1914	Powstała szkolna drużyna harcerska im. Kazimierza Pułaskiego.
1915	W związku z wkroczeniem wojsk niemieckich do Warszawy narzucony uprzednio przez władze rosyjskie program nauczania uległ gruntownej reorganizacji.
1916	Powstało „Stowarzyszenie Wychowańców Gimnazjum im. M. Reja”
1917-21	Udział wychowanków i uczniów Szkoły Reja w wojskowych organizacjach niepodległościowych
1922	27 marca odsłonięto w Szkole tablicę pamiątkową ku czci poległych w latach 1917-1921 nauczycieli, wychowanków i uczniów Gimnazjum im. Mikołaja Reja z napisem: „Krew swoją i życie młode dali – posłuszni prawu Ojczyzny i obowiązkowi – w twardych walkach z wrogami zmartwychwstającej Rzeczypospolitej.”
1924	Szkole nadano prawa szkół państwowych.
1926-27	Jubileuszowy, dwudziesty rok działalności Szkoły. W czasie zakończenia roku szkolnego odbyła się inauguracja sztandaru. Wydana została pamiątkowa monografia 1906-1926.
1930	Dyrektor Gimnazjum wręczył sztandar VIII Warszawskiej Drużynie Harcerskiej im. Kazimierza Pułaskiego. Kolonie letnie zapoczątkowały działalność osiedla szkolnego Rejówki w Kątach w pobliżu Góry Kalwarii. Od roku szkolnego 1930-31 w programie nauki szkolnej wprowadzono obowiązkowy udział uczniów w tygodniowych turnusach w Osiedlu.
1933-34	Pierwszy rok reformy szkolnictwa średniego (szkoła powszechna, gimnazjum, liceum). Wydzielone kierownictwo szkoły powszechnej objął prof. Leon Rygier.
1939	W pierwszych dniach września nastąpiło przekazanie budynku szkolnego na potrzeby szpitala wojskowego. Masowy udział Rejaków w Kampanii Wrześniowej i rozpoczynającym się Ruchu Oporu. W ostatnich dniach października wznowiono naukę w budynku szkoły im. J. Zamojskiego przy ulicy Smolnej. W listopadzie, zarządzeniem władz niemieckich, nauka na poziomie klas średnich i licealnych została przerwana.
1940	W styczniu rozpoczęło się, zorganizowane przez Kierownictwo Szkoły i jej personel pedagogiczny, organizacja tajnego nauczania. Nauka na tzw. kompletach odbywała się nieprzerwanie do wiosny 1944 roku. Każdego roku uczniowie kończący program licealny przystępowali do tajnych egzaminów maturalnych. Szkoła powszechna czynna była przez cały okres okupacji.
1944	W czasie Powstania Warszawskiego, w sierpniu, budynek szkolny przy placu Małachowskiego był terenem walk powstańczych. Częściowo opanowany przez Polaków, częściowo przez Niemców, zyskał nazwę „Reduty Reja”, a forma toczonych tam walk nazwana „walkami korytarzowymi”. Po zakończeniu Powstania część budynku szkolnego od ulicy Kredytowej do wysokości klatki schodowej wraz z przyległą Salą Aktową została całkowicie zburzona.
1947	Komitet Odbudowy Szkół im. Mikołaja Reja i Anny Wazówny, pod przewodnictwem gen. Juliusza Rómmla, w dniu 26 marca wystąpił do Kuratorium Okręgu Szkolnego Warszawskiego z prośbą o zezwolenie na wznowienie działalności tych szkół. 1 września rozpoczęły się zajęcia szkolne dla obu szkół. Lekcje odbywały się w baraku przy ulicy Puławskiej 2.
1948	6 czerwca odbył się pierwszy Zjazd Wychowanków Szkoły Mikołaja Reja.
1949	1 września nauka rozpoczęła się, w częściowo odbudowanym, macierzystym budynku szkoły przy placu Małachowskiego.
1952	Pismem Ministerstwa Oświaty (6 VIII) szkoła im. Mikołaja Reja została upaństwowiona.
1959	6 września odbył się drugi Zjazd „Rejaków”
1964	13 czerwca młodzież Ogólnokształcącego Liceum im. Mikołaja Reja otrzymała z rąk profesora Kazimierza Kosińskiego ocalały w czasie wojny sztandar Gimnazjum Reja.
1965	Zakończono rozbudowę budynku szkolnego w kierunku ulicy Królewskiej.
1970	Utworzono pierwszą klasę o profilu humanistycznym.
1978	30 stycznia odbyło się założycielskie zebranie Koła Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. Mikołaja Reja. Z inicjatywy Kierownictwa Liceum przy współudziale Zarządu Koła Wychowanków została otwarta Sala Tradycji Szkoły. Utworzono klasę o profilu klasycznym.
1981	4 grudnia odbyła się uroczysta akademia 75-lecia Szkoły, w czasie której XI Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Reja odznaczone zostało Medalem Komisji Edukacji Narodowej.
1986	17 i 18 października miały miejsce uroczystości związane z 80-leciem Szkoły i III Zjazdem „Rejaków”.
1988	27 marca uroczystość odsłonięcia w gmachu XI Liceum im. Mikołaja Reja tablicy pamiątkowej ku czci nauczycieli i uczniów z napisem: „Pamięci profesorów i uczniów szkoły im. Mikołaja Reja. Wychowani w miłości Ojczyzny i wolności sumienia życie swoje oddali dla Niepodległej Polski. W 80-tą rocznicę założenia szkoły – Rejacy. 1906-1986.” ufundowanej przez jej wychowanków z inicjatywy Koła Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. Mikołaja Reja. Aktu odsłonięcia tablicy dokonała uczennica kl. I Joanna Dymowska. Przemówienia wygłosili: prezes Koła Wychowanków Michał Szudek, dyrektor Liceum Bogumił Węgiełek, przedstawiciel młodzieży, uczeń kl. III Maciej Bednarkiewicz. 4 czerwca wręczono dyplomy maturzystom, którzy 50 lat temu zdali egzamin dojrzałości. Uroczystość ta już na stałe weszła do tradycji Szkoły.
1989	15 kwietnia uroczyste wręczenie przez Koło Wychowanków nowego sztandaru XI Liceum Ogólnokształcącemu im. Mikołaja Reja w Warszawie. Przedstawiciele Koła: Witold Bayer, Ludwik Gibel, Stanisław Jarosiński, Tomasz Niedek, Mirosław Ornowski, Michał Szudek, Zdzisław Wendt, Stefan Wilski, Jerzy Żołędziowski dokonali aktu wręczenia sztandaru szkolnego przedstawicielom XI Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Reja: dyrektorowi mgr Bogumiłowi Węgiełkowi, profesorom mgr Stanisławie Drozdowskiej i mgr Joannie Toczko oraz uczniom Marcie Bednarczyk, Ewie Konca i Piotrowi Maciejewskiemu. Ofiarodawcy wyrazili przekonanie, że nowy sztandar Szkoły, dokładna replika sztandaru z roku 1927, stanowi wyraz pragnień całej Rodziny Rejowskiej istniejącej od 1906 roku, aby młodzież Szkoły im. Mikołaja Reja nadal przekazywała z pokolenia na pokolenie nieprzemijające wartości tradycji rejowskich: rzetelnej pracy i nauki oraz szacunku dla trudu swoich nauczycieli i wychowawców. 1 września utworzono klasę eksperymentalną o profilu chemicznym. Program autorski opracowała mgr Janina Eksnerowa we współpracy z Wydziałem Chemii Politechniki Warszawskiej i Polskim Towarzystwem Chemicznym. Katechezę wyznania rzymskokatolickiego prowadzili księża z parafii ¦w. Krzyża: ks. Józef Jachimczak i Józef Łucyszyn, a wyznania ewangelicko-augsburskiego parafii św. Trójcy ks. Włodzimierz Nast.
1990	1 września rozpoczęły pracę dwie następne klasy eksperymentalne o programach autorskich. Są to: matematyczno-fizyczna z rozszerzoną informatyką, autor programu mgr Jerzy Gniadek, i klasyczna z elementami kultury i sztuki antycznej, program we współpracy z Instytutem Filologii Klasycznej Uniwersytetu Warszawskiego opracowała mgr Barbara Strycharczyk. Zajęcia w klasie klasycznej prowadzą pracownicy naukowi ww. Instytutu. Rozpoczęła się owocna współpraca, polegająca na wymianie grup młodzieżowych (obozy lingwistyczne) oraz pomocy merytorycznej i materialnej ze szkołami średnimi w Europie Zachodniej. We Francji w Montpellier jest to Liceum „Joffre”, natomiast w Holandii Van Lingen College w Arnhem.
1991	Wyjazd młodzieży do Holandii. Otwarta zostaje druga pracownia informatyczna.
1992	1 września rozpoczyna pracę nowy dyrektor, wyłoniony na drodze konkursu, mgr Jerzy Gniadek, nauczyciel matematyki i informatyki. Październik – grupa młodzieży z nauczycielami z naszej szkoły wyjeżdża do zaprzyjaźnionego Liceum w Montpellier we Francji. W tym samym czasie gościmy u siebie grupę młodzieży i nauczycieli z Van Lingen College z Arnhem (Holandia). Grudzień – odbywa się ekologiczna sesja popularnonaukowa „Wiedzieć – chcieć – działać” przygotowana pod kierunkiem prof. Ewy Grochowskiej.
1994	Wizyta ambasadora Stanów Zjednoczonych w Polsce Nicolasa Reya, potomka naszego patrona. Sesja „Nauka we współczesnym świecie” z filozofii nauki przygotowana przez uczniów pod opieką prof. Anny Kiełbowicz.
1995	Uroczystość z okazji podłączenia szkoły do ogólnoświatowej sieci komputerowej INTERNET ( transmitowana przez środki masowego przekazu ) Trzecia wyprawa uczniów i nauczycieli do liceum w Montpellier we Francji.
1996	Sesja klasyczna Pisemne matury są po raz pierwszy kodowane w ramach programu „Nowa matura”. 1 września rozpoczyna pracę klasa humanistyczna z rozszerzonym językiem francuskim oraz Koło Medyczne dla uczniów klasy III biologiczno-chemicznej. 11 i 12 października związane z 90-leciem Szkoły i IV Zjazdem „Rejaków”: Jubileusz połączony z uroczystym ślubowaniem uczniów klas pierwszych zaszczycili swoją obecnością przedstawiciele: – Kościoła Katolickiego – ksiądz kardynał Józef Glemp – Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego – ksiądz biskup Jan Szarek – Ambasador USA – pan Nicholas Rey – potomek Patrona Szkoły – Kuratorium Oświaty – kurator Włodzimierz Paszyński i wicekurator Anna Zawisza – Dyrektor zaprzyjaźnionego Liceum w Montpellier we Francji wraz z małżonką – Byli dyrektorzy i profesorowie XI LO – Przedstawiciele Koła Wychowanków Delegacje uczniów złożyły wiązanki na grobach dyrektorów i profesorów. Zorganizowano stałą wystawę i ekspozycję przedstawiającą osiągnięcia uczniów i szkoły w ostatnim dziesięcioleciu. Odbyła się „Biesiada u Reja” – poczęstunek, zwiedzanie wystaw, szkoły i Sali Tradycji. 12 października – IV Zjazd Wychowanków Gimnazjum i Liceum „Reja”. Udział wzięło około 500 osób. – Uroczystości rozpoczęły się mszą świętą w Kościele katolickim pw. świętego Krzyża oraz nabożeństwem w Kościele Ewangelicko-Reformowanym. – Zjazd „Rejaków” odbywał się w sali gimnastycznej. – W części artystycznej wystąpili uczniowie naszego Liceum. – Zjazd zakończył się wspólnym obiadem i spotkaniami po latach z kolegami, wychowawcami, profesorami.
1997	Wrzesień – pierwszy wyjazd naukowy klasy klasycznej do Rzymu.
1998	18 i 19 marca – Sesja popularnonaukowa „Europa – wspólna przestrzeń, wspólne dziedzictwo” zorganizowana we współpracy Klubu Europejskiego i nauczycieli historii i wiedzy o społeczeństwie. Powołanie drugiego wicedyrektora pana mgr Michała Juchnowskiego. Po raz pierwszy odbyły się Rejackie Dni Kultury, których inicjatorką była mgr Maria Jurzyk.
1999	Powołanie nauczyciela fizyki pani mgr Heleny Szczekowskiej na pierwszego Mazowieckiego Kuratora Oświaty. II Rejackie Dni Kultury. Czwarta wyprawa uczniów i nauczycieli do Liceum w Montpellier we Francji.
2000	Opracowanie i wydanie PROGRAMU SZKOŁY Opracowanie i wydanie PROGRAMU SZKOŁY. Wizyta w szkole grupy dyrektorów szkół NATO „SHAPE” z Brukseli III Rejackie Dni Kultury
1999/2000	Wprowadzenie nowego przedmiotu, wg programu autorskiego, Kształcenie kulturowe(Wiedza o kulturze) Czwarta wyprawa uczniów i nauczycieli do Liceum w Montpellier we Francji.
2001	Szkoła przystępuje do programu SZKOŁY UCZˇCE SIĘ (SUS) prowadzonego przez Centrum Edukacji Obywatelskiej, nawiązanie współpracy, w ramach programu, z Liceum w Trzebnicy IV Rejackie Dni Kultury
2001/2002	Trzyletnie Liceum Ogólnokształcące – pierwsi absolwenci gimnazjów przyjęci do naszej szkoły, do siedmiu pierwszych klas a – g
2002	Kompleksowy pomiar jakości pracy szkoły, opracowanie raportu przez przedstawicieli SUS z Trzebnicy Sesja popularno naukowa ” Tolerancja wczoraj i dziś” zorganizowana pod kierunkiem nauczycieli historii i wiedzy o społeczeństwie p. Marii Jurzyk i p. Teresy Polenceusz oraz szkolny Klub Europejski V Rejackie Dni Kultury
2002/2003	Ogólnopolski Konkurs Historyczny ” Historia Bliska”
2003	Po raz ostatni pożegnanie absolwentów czteroletniego liceum VI Rejackie Dni Kultury
2004	I miejsce w Ogólnopolskim Konkursie Historycznym ” Historia Bliska” VII Rejackie Dni Kultury
2005	Intensywny rozwój działalności klubu historycznego „Karta” 16 marca tego roku szkoła uzyskała tytuł ” Szkoły Uczącej Się „ VIII Rejackie Dni Kultury
2006	W dniach 6-7 października odbyły się uroczyste obchody stulecia szkoły . Z tej okazji wydano drugą, w okresie powojennym, monografię szkoły. IX Rejackie Dni Kultury
2007	X Rejackie Dni Kultury
2008	Nowym dyrektorem XI Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Reja został nauczyciel matematyki p. Arkadiusz Krużyński. Funkcję wicedyrektora objął p. Jerzy Dzik, nauczyciel matematyki i informatyki. Czerwiec – obchody upamiętniające ucznia Naszego Liceum – Emila Barchańskiego, który za bezkompromisową postawę wobec totalitaryzmu komunistycznego zapłacił najwyższą cenę, ginąc „w niewyjaśnionych okolicznościach”. XI Rejackie Dni Kultury Sesja popularnonaukowa „Logos – słowo i rozum” zorganizowana pod kierunkiem p. Anny Moniki Kiełbowicz.
2009	5,6,7 marca 2009 r. udział szkoły w XI Międzynarodowym Salonie Edukacyjnym PERSPEKTYWY 2009 12 miejsce w Rankingu Liceów Warszawskich Wrzesień 2009 – integracyjna wycieczka klas pierwszych do Kampinoskiego Parku Narodowego 9-10-12 listopada 2009 – „Dni Polskie” zorganizowane z okazji 91. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Pomysłodawczynią i koordynatorką uroczystości była p. Teresa Polenceusz XII Rejackie Dni Kultury
2010	14 luty – Turniej klasowych układów tanecznych 4-6 marca – udział szkoły w XIII Międzynarodowym Salonie Edukacyjnym PERSPEKTYWY 2010 11 miejsce w Rankingu Liceów Warszawskich 20 marca – wizyta uczniów i nauczycieli ze szkoły Kiryat Hinuch – David Ben Gurion w Emek Hefer / Izrael XIII Rejackie Dni Kultury
2011	9 luty – 8 Turniej klasowych układów tanecznych 4 marca – Karnawałowy Bal Przebierańców zorganizowany przez Samorząd Uczniowski 21 marca- Dzień Angielski 21 marca- Dzień Niemiecki 1 czerwca – Dzień Romański 16 czerwca – Dzień Klasyczny 21 czerwca – Dzień Sportu 1 września uroczyste rozpoczęcie roku szkolnego 13 października uroczystości z okazji Jubileuszu 105-lecia Szkoły i Dnia Komisji Edukacji Narodowej październik – zmiana adresu Szkoły: Plac Stanisława Małachowskiego 1 27 października uroczysty apel związany ze świętem Zmarłych i złożenie wiązanek na grobach Rejaków 10 listopada obchody święta Niepodległości
2012	15 luty – 9 Turniej klasowych układów tanecznych 18 kwietnia – Konkurs piosenki angielskiej 5 grudnia – Konkurs wiedzy o krajach anglojęzycznych
2013	Luty Wyjazd uczniów na „biała szkołę” Turniej klasowych układów tanecznych Marzec XV Rejackich Dni Kultury – Dni Matematyki Dzień otwarty dla gimnazjalistów Kwiecień Coroczna Akcja Honorowego Krwiodawstwa Czerwiec Dzień Sportu Październik Uroczysty apel poświęcony pamięci zmarłych nauczycieli, uczniów, pracowników szkoły im. M. Reja. Odwiedziny młodzieży na warszawskich cmentarzach, złożenie wieńców i zapalenie zniczy. Listopad Obchody Dnia Niepodległości w szkole – uroczysty apel, wystawy Grudzień XVI Rejackie Dni Kultury: konkursy, popołudnie z poezją, kapsuła czasu, występ teatralny absolwentów Reja 2014 Luty XI Turniej Klasowych Układów Tanecznych Marzec Rejacki Dzień Matematyki Akcja Honorowego Krwiodawstwa Kwiecień Dzień otwarty dla gimnazjalistów Czerwiec Dzień sportu Październik Apel związany z Dniem Edukacji Narodowej i ślubowanie klas pierwszych Obchody Święta Zmarłych – uroczysty apel, odwiedziny na cmentarzach Listopad Mikołajkowy kiermasz ciast zorganizowany przez klasę 2b /polonistyczno-klasyczną/ dla wybranego Domu Dziecka Cała szkoła śpiewa pieśni patriotyczne z okazji Święta Niepodległości Grudzień 2015 Udział klasy matematyczno-geograficznej w XV edycji „ szlachetnej paczki” Luty Jubileusz klasy klasycznej ( 25 lat). Jubileuszowi towarzyszyła sesja popularno-naukowa. Marzec Wyjazd na „białą szkołę” do Białki Tatrzańskiej Dzień krajów anglojęzycznych: kawiarenki, konkursy, karaoke Dzień otwarty dla gimnazjalistów Czerwiec Dzień sportu; turniej tenisowy, mecz siatkówki rozegrany pomiędzy nauczycielami a uczniami, turniej absolwentów Wrzesień Wyjazd integracyjny klas pierwszych do Lidzbarka Welskiego Październik Wyjazd uczniów klas trzecich na pielgrzymkę do Częstochowy Uroczystości związane z dniem Edukacji Narodowej, ślubowanie klas pierwszych 50 lecie matury – maturzyści rocznik 1965 Apel z okazji Święta Zmarłych Uroczystości związane z obchodami Święta Niepodległości 2016 Grudzień Rejackie Dni Kultury Styczeń Obchodzony w szkole „dzień drugich języków obcych” Luty Turniej klasowych układów tanecznych pod hasłem: Kultury Świata Wyjazd uczniów na „białą szkołę” do Białki Tatrzańskiej Marzec Dzień otwarty dla gimnazjalistów Kwiecień Dzień języka angielskiego i konkurs piosenki SINGING REY Czerwiec Dzień Sportu Remont elewacji szkoły. Budynek w nowej barwie Wrzesień Integracyjny wyjazd do Lidzbarka Welskiego Październik Pielgrzymka maturzystów do Częstochowy Uroczystości związane z Dniem Edukacji Narodowej: ślubowanie klas pierwszych, 50 lecie matury – maturzyści rocznik 1966 Wizyta pani Justyny Mazurek – Schramm wiceprezes Fundacji Kultury Irlandzkiej, małżonki konsula honorowego Irlandii w Polsce. Listopad Obchody Święta Zmarłych Spotkanie z Panem Jamesem Kilcourse, konsulem Irlandii w Polsce